АДЗЁР – вельмі заразнае інфекцыйнае захворванне віруснай прыроды, якое характарызуецца ўздымам тэмпературы цела, агульнай інтаксікацыяй, запаленчымі з’явамі з боку слізістых вачэй, верхніх дыхальных шляхоў. і паэтапным з’яўленнем сыпу.
Вірус адзёру
Вірус адзёру вельмі лятучы, але ў навакольным асяроддзі няўстойлівы: гіне пры пакаёвай тэмпературы на працягу 5-6 гадзін, яшчэ хутчэй – пад уплывам сонечнага святла і ўльтрафіялетавых прамянёў.
Першыя прыкметы захворвання
Першыя прыкметы захворвання з’яўляюцца праз 1-2 тыдні пасля заражэння вірусам (максімальны інкубацыйны або схаваны перыяд пры адзёру – 21 дзень). Хвароба характарызуецца вострым пачаткам. Першай прыкметай з’яўляецца значнае павышэнне тэмпературы цела да 38-40 ° С. З’яўляюцца катар, сухі кашаль, пачырваненне вачэй, слёзацёк, святлабоязь, а на другі дзень на слізістай шчок у карэнных зубоў – дробныя бялявыя плямкі, акружаныя вузкай чырвонай аблямоўкай (плямы Бельскага-Філатава-Копліка), спецыфічныя для адзёру.
На 4-5 дзень хваробы з’яўляецца сып на твары, шыі, за вушамі, затым на тулава і далей на разгінальных паверхнях рук і ног, у тым ліку пальцы. Адваротнае развіццё элементаў сыпу пачынаецца з 4-га дня высыпанняў: тэмпература нармалізуецца, сып цямнее, бурэе, пігментуецца, лушчыцца.
Хворы з’яўляецца заразным для навакольных у апошнія 2 дні інкубацыйнага перыяду, увесь катаральны перыяд і ў першыя 4 дні пасля з’яўлення сыпу.
Крыніца інфекцыі
Крыніцай інфекцыі з’яўляецца хворы чалавек, ад якога высока заразны вірус адзёру перадаецца здароваму чалавеку пры кашлі, чханні і нават пры дыханні. Для таго каб захварэць на адзёр, не абавязковы цесны кантакт з хворым (прыход да яго ў госці, знаходжанне ў адным памяшканні або ў грамадскім транспарце). Так як вірус адзёру валодае вельмі высокай лятучасцю, то з патокам паветра, у тым ліку па вентыляцыйных каналах і лесвічным пралётам дома, ён з лёгкасцю можа распаўсюджвацца на значныя адлегласці.
Асобы, якія не хварэлі на адзёр і не прышчэпленыя супраць яе, застаюцца высока ўспрымальнымі да гэтай інфекцыі на працягу ўсяго жыцця і могуць захварэць у любым узросце. Пасля захворвання выпрацоўваецца ўстойлівы імунітэт, паўторныя захворванні на адзёр рэдкія.
Ускладненні
Большасць смяротных выпадкаў ад адзёру адбываецца з-за ўскладненняў.
Калі ў дзяцей найбольш частыя ўскладненні адзначаюцца з боку дыхальных органаў (пнеўманіі, ларынгіты, ларынготрахеіты, атыты), то ў дарослых часцей назіраецца паражэнне галаўнога мозгу і яго абалонак, якое выяўляецца ў выглядзе менінгіту, менінінгацэфаліту, энцэфаліту. Нярэдка рэгіструецца запаленне нервовых карэньчыкаў – полінеўрыт.
Адзёр выклікае таксама істотнае зніжэнне імунітэту. У першыя дні захворвання на фоне гэтай хваробы лёгка падхапіць іншую інфекцыю.
Таму ў перыяд захворвання і пасля акрыяння варта абмежаваць кантакты з іншымі людзьмі, якія могуць паслужыць крыніцай другаснай інфекцыі.
Кар падчас цяжарнасці ўяўляе асаблівую небяспеку! Калі будучая мама захварэе на адзёр, то ў яе вялікая верагоднасць выкідка, заўчасных родаў або нараджэнні мёртвага дзіцяці.
Калі вы ці ваша дзіця захварэлі, НЕАБХОДНА:
- тэрмінова выклікаць лекара;
- да прыходу ўрача звесці да мінімуму кантакты са сваякамі і іншымі людзьмі;
- у выпадку выезду за мяжу, паведаміць лекару, у які перыяд і ў якой краіне вы знаходзіліся;
- паведаміць аб знаходжанні ў кантакце з хворым на адзёр або з чалавекам з сімптомамі адзёру;
- пры кашлі і чханні прыкрываць рот і нос, выкарыстоўваючы насоўку або сурвэтку, часцей мыць рукі з мылам;
- выкарыстоўваць сродкі абароны органаў дыхання (маску ці марлевую павязку);
- не займацца самалячэннем.
ЗНАЙЦЕ!
Адзінай эфектыўнай мерай прафілактыкі адзёру з’яўляецца імунізацыя. Вакцына супраць адзёру выкарыстоўваецца ўжо больш за 50 гадоў і зарэкамендавала сябе як высокаэфектыўная.
У Рэспубліцы Беларусь імунізацыю супраць адзёру праводзяць у адпаведнасці з Нацыянальным календаром прафілактычных прышчэпак дзецям у 12 месяцаў і ў 6 гадоў бясплатна.
Акрамя таго, бясплатную вакцынацыю праводзяць па эпідэмічных паказаннях (пры наяўнасці кантакту з хворым на адзёр) асобам, якія не хварэлі на адзёр і не маюць дакументальна пацверджаных звестак аб наяўнасці прышчэпкі супраць адзёру, а таксама асобам з нізкім ахоўным тытрам антыцелаў супраць адзёру.
ПАМЯТАЕЦЕ!
Бацькі, якія адмаўляюцца ад правядзення прышчэпак супраць адзёру і іншых планавых прышчэпак, рызыкуюць здароўем і жыццём сваіх дзяцей.
ІМУНІЗАЦЫЯ НЕАБХОДНАЯ КОЖНАМУ ЧАЛАВЕКУ!
Абараняючы сябе і сваіх дзяцей ад інфекцыі, вы забяспечваеце таксама бяспеку навакольных людзей.
Дзяржаўная ўстанова «Брэсцкі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя». Брэст, 2023 г.