Гвалт у сям’і

Падрыхтоўчыя мерапрыемствы

1. Падумайце пра ўсе магчымыя спосабы экстранай эвакуацыі ў сітуацыі хатняга гвалту. Як хутка і бяспечна пакінуць ДОМ/кватэры?
2. Загадзя збярыце ўсе неабходныя рэчы (адзенне, лекі і інш.), дакументы (пашпарт, дакументы на дзяцей і інш.), запасныя ключы і схавайце іх у зацішным месцы, пра якое не ведае крыўдзіцель.
3. Паклапаціцеся пра наяўнасць кішэнных грошай для пакупкі неабходных прадуктаў харчавання, рэчаў, здыму кватэры/гасцінічнага нумара на час вашай адсутнасці дома.
4. Дамовіцеся з суседзямі аб тым, каб яны выклікалі міліцыю ў выпадку неабходнасці, або далі вам доступ да тэлефона.
5. Дамовіцеся з сябрамі, сваякамі аб магчымасці прадастаўлення часовага прытулку.
6. Складзіце спіс арганізацый у вашым горадзе, якія могуць даць вам часовы прытулак, аказаць кансультацыі псіхолага, юрыста.

Дзеянні ў сітуацыі хатняга гвалту

1. Пераканайцеся ў тым, што вам не пагражае небяспека. Пры неабходнасці пакіньце дом/кватэру, скарыстаўшыся мерамі падрыхтоўчага характару са спіса вышэй.
2. Знаходзячыся ў бяспецы, выклічце міліцыю.
3. Дачакайцеся прыезду супрацоўнікаў міліцыі і раскажыце ім падрабязна ўсё, што здарылася. Разам з участковым міліцыянерам складзіце заяву аб факце бытавога гвалту.

Сям’я

Сям’я – гэта адна з найвялікшых каштоўнасцяў, створаных чалавецтвам за ўсю гісторыю яго існавання. У моцнай, надзейнай сям’і мае патрэбу кожны чалавек незалежна ад узросту. Усе людзі маюць права на жыццё БЕЗ Гвалту (Усеагульная Дэкларацыя правоў чалавека, прынятая Арганізацыяй Аб’яднаных Нацый у 1948 г.)

Усе пары і сем’і спрачаюцца, але спрэчка можа перарасці ў Гвалт. Гвалт у сям’і прыводзіць да цяжкіх наступстваў, у тым ліку непапраўных.

У адпаведнасці з Крымінальным кодэксам і Працэсуальна-выканаўчым кодэксам аб адміністрацыйных правапарушэннях Рэспублікі Беларусь:

• Блізкія сваякі – гэта бацькі, дзеці, усынавіцелі, усыноўленыя (удачараваныя), родныя браты і сёстры, дзед, бабка, унукі, а таксама муж (жонка) пацярпелай, фізічнай асобы, або асобы, якая ўчыніла правапарушэнне.
• Члены сям’і – гэта блізкія сваякі, іншыя сваякі, непрацаздольныя ўтрыманцы і іншыя асобы, якія пражываюць сумесна і вядуць агульную гаспадарку.
• Гвалт у сям’і – наўмысныя дзеянні фізічнага, псіхалагічнага, сэксуальнага характару члена сям’і ў адносінах да іншага члена сям’і, якія парушаюць яго правы, свабоды, законныя інтарэсы і прычыняюць яму фізічныя і (або) псіхічныя пакуты ( Закон Рэспублікі Беларусь ад 04.01.2014 “Аб асновах дзейнасці па прафілактыцы правапарушэнняў”).

Сучасныя жыццёвыя рэаліі ўсё часцей прымушаюць задумацца над тым, што сямейны гвалт – гэта не толькі прычыненне фізічнай шкоды, але ў большай ступені сістэматычнае псіхічнае ўздзеянне аднаго чальца сям’і на іншага, шляхам зневажэння, абразы, узмацненні эканамічнай і іншай. залежнасці.

Існуе некалькі відаў сямейнага гвалту:

• псіхалагічнае – нанясенне шкоды псіхалагічнаму здароўю ахвяры, якое праяўляецца ў абразах, запалохванні, пагрозах, шантажы, кантролі і да т.п.
• сэксуальнае – здзяйсненне сэксуальных дзеянняў супраць волі партнёра, а таксама прымус партнёра да непрымальных для яго прыёмаў, спосабаў сэксуальных адносін;
• эканамічны – матэрыяльны ціск, які можа праяўляцца ў забароне працаваць ці навучацца, пазбаўлення фінансавай падтрымкі, поўным кантролі над выдаткамі;
• фізічнае – Уздзеянне на ахвяру з мэтай прычынення ёй фізічнай шкоды, выяўляецца ў нанясенні калецтваў, пабоях, выспятках, плясканні, штуршках, аплявухах, часам прычынення смерці.

Як не стаць ахвярай хатняга тырана? Што рабіць, калі ў вашай сям’і ўжо ёсць гвалт?

1. Калі склалася крытычная сітуацыя, паспрабуйце неадкладна пакінуць кватэру;
2. Папытаеце суседзяў, якім Вы найбольш давяраеце, каб яны выклікалі міліцыю, калі пачуць у Вашай кватэры крыкі;
3. У выпадку, калі Вы не можаце выйсці з кватэры, НЕАБХОДНА:

• перайсці ў памяшканне, з якога можна дабрацца да выхаду і паспрабаваць выклікаць міліцыю;
• патэлефанаваць сябрам і суседзям і папрасіць іх прыйсці на дапамогу;
• адчыніць вокны, паспрабаваць прыцягнуць увагу мінакоў;
• калі Вам удалося трапіць на лесвічную пляцоўку, тэлефануйце ва ўсе дзверы, клічце на дапамогу. Нават калі ніхто не выйдзе, гэта можа астудзіць нападаючага, а ў Вас будуць сведкі.

Адной з асноўных прычын бытавой злачыннасці з’яўляецца п’янства, якое наносіць вялізны матэрыяльны і маральны ўрон грамадству, ускладняе дэмаграфічную сітуацыю ў рэспубліцы, садзейнічае змяншэнню колькасці насельніцтва.

Невыпадкова пераважная большасць злачынцаў, якія парушылі грамадскі парадак або ўчынілі злачынствы супраць асобы на глебе бытавых адносін, або да гэтага пастаянна ўжывалі спіртныя напоі, або ў момант учынення дзеяння былі ў стане ап’янення.

Негатыўны ўплыў правапарушэнняў у сферы сямейна-бытавых адносін заключаецца, перш за ўсё, у фарміраванні ў правапарушальнікаў пачуцця ўседазволенасці, беспакаранасці, грэбавання як да закона, так і да агульнапрынятым нормам маралі.

Безнаказанасць – найбольш магутны фактар, які правакуе і стымулюе гвалт. У 95% выпадкаў, калі гвалт ужо меў месца, ён паўторыцца.

Але найбольш небяспечным вынікам любога сямейнага канфлікту з’яўляецца негатыўнае ўздзеянне, якое ён аказвае на дзяцей. Сямейнае няшчасце з’яўляецца галоўнай прычынай зрушэння каштоўнасных арыенціраў падлеткаў, пастаянныя сваркі, рукапрыкладства бацькоў фармуе жорсткасць і злосць у характары непаўналетняга і служыць пажыўным асяроддзем для іх далейшага ўцягвання ў супрацьпраўныя паводзіны.

Гвалт у сям’і — наўмысныя дзеянні фізічнай, псіхалагічнай, сэксуальнай накіраванасці аднаго члена сям’і ў адносінах да іншага члена сям’і, якія парушаюць яго правы, свабоды, законныя інтарэсы і прычыняюць яму фізічныя і (або) псіхічныя пакуты» (Закон Рэспублікі Беларусь “Аб асновах дзейнасці па прафілактыцы правапарушэнняў”).

Віды гвалту

• Фізічны гвалт выяўляецца ў нанясенні калецтваў, цяжкіх цялесных пашкоджанняў, пабоях, выспятках, плясканні, штуршках, аплявухах, кіданні аб’ектаў і г.д.
• Псіхалагічны гвалт выяўляецца ў нанясенні шкоды псіхалагічнаму здароўю чалавека, якое праяўляецца ў абразах, запалохванні, пагрозах, шантажы, кантролі, ізаляцыі, абмежаванні кола зносін ахвяры і да т.п.
• Эканамічнаегвалт выяўляецца ў матэрыяльным ціск, які можа выяўляцца ў забароне працаваць або навучацца, пазбаўленні фінансавай падтрымкі, поўным кантролі над выдаткамі, адмова ад утрымання дзяцей, аднаасобнае прыняцце фінансавых рашэнняў і г.д..
• Сэксуальны – гвалтоўныя дзеянні, пры якіх чалавека сілай, пагрозай ці падманам прымушаюць насуперак яго жаданню да якой-небудзь формы сэксуальных адносін.
• Пагарда – безадказнасць ці няздольнасць забяспечыць пажылому чалавеку неабходныя для жыцця ўмовы: ежа, пітво, чыстае адзенне, бяспечнае і зручнае жыллё памяшканне, сродкі асабістай гігіены, медыцынскае абслугоўванне і іншае.

Усе віды гвалту цесна ўзаемазвязаны. Калі ў сям’і агрэсар практыкуе фізічныя віды гвалту, безумоўна, гэта прычыняе душэўную траўму, а не толькі фізічны боль. Эканамічны гвалт будуецца часта на маніпуляванні і кантролі. За сэксуальным гвалтам звычайна стаяць фізічныя траўмы і наступствы. Як правіла, складана ўявіць сітуацыю, дзе агрэсар прымяняе толькі адзін від гвалту, часта ахвяры пакутуюць ад адначасовай праявы розных яго відаў.

Замкнёнае кола гвалту: памятайце, што калі фізічны ці сэксуальны гвалт ужо меў месца, то з вялікай верагоднасцю ён паўторыцца зноў.

Прычым падзеі будуць адбывацца па нарастальнай: з кожным наступным зараз павялічваецца ступень жорсткасці частата паўтораў.

Гвалт у сям’і

Хатні гвалт – гэта паўтаральны гвалт аднаго партнёра або сваяка ў адносінах да іншага, у першую чаргу ўнутры сям’і. Хатні гвалт можа адбывацца як у адносінах да жанчын, так і ў адносінах да мужчын. Хатні гвалт адрозніваецца ад сваркі ці канфлікту сістэматычным паўторам актаў агрэсіі.

Сусветная Арганізацыя Аховы здароўя вызначае наступныя асноўныя формы хатняга гвалту:

• акты фізічнай агрэсіі, такія як плясканні, нанясенне ўдараў, выспяткі і збіццё з мэтай нанесці шкоду целу чалавека;
• псіхалагічны гвалт – запалохванне і пастаяннае прыніжэнне, накіраванае на прыгнечанне асобы, здзек з яе;
• прымусовы палавы акт і іншыя формы сэксуальнага прымусу, якія здзяйсняюцца супраць волі іншага чалавека;
• розныя праявы кантралюючых паводзін, напрыклад, ізаляцыя ад сям’і і сяброў, кіраванне дзеяннямі і абмежаванне доступу да інфармацыі і дапамогі;
• эканамічны гвалт, звязаны з абмежаваннем эканамічнай самастойнасці чалавека.

Наступствы гвалту

• Першым чынам, зніжаецца самаацэнка, упэўненасць у сабе.
• Узнікаюць цяжкасці пры прыняцці любога рашэння.
• Фармуецца скажонае ўспрыманне сябе і сваіх якасцей.
• Ацэнка дзеянняў навакольных людзей адбываецца ў адпаведнасці з ацэнкамі партнёра.
• Развіваецца посттраўматычны стрэсавы засмучэнне. Асноўныя праявы якога: парушэнне сну, кашмары, «флэшбэк-сіндром» (гвалтоўна якія ўрываюцца ўспаміны аб «непераносных» падзеях); складанасці ў | канцэнтрацыі ўвагі, падвышаная ўзбудлівасць, раздражняльнасць, | дэпрэсіўныя станы, | галаўныя болі, | зніжэнне сэксуальнай актыўнасці; праблемы з харчаваннем (булімія ці анарэксія), парушэнні ўзаемаадносін з навакольнымі, пазбяганне зносін і інш.

Кожны гвалт каральны! Варта спыніцца на пытаннях адказнасці грамадзян за правапарушэнні, якія здзяйсняюцца ў сферы сямейна-бытавых адносін. Існуе адміністратыўная і крымінальная адказнасць за правапарушэнні, якія здзяйсняюцца ў сферы сямейна-бытавых адносін.

Адміністрацыйная адказнасць:

Нанясенне збіцця, якое не пацягнула прычынення цялесных пашкоджанняў, наўмыснае прычыненне болю, фізічных і псіхічных пакут, учыненыя ў адносінах сваяка або члена сям’і, калі ў гэтых дзеяннях няма складу злачынства:

• штраф у памеры да 10 базавых велічынь;
• арышт на тэрмін да 15 сутак.

У выпадку прычынення насілля ў адносінах да члена сям’і Паўторна на працягу года (пасля прыцягнення да адміністрацыйнай адказнасці):

• прафілактычны ўлік – назіранне за паводзінамі агрэсара ў мэтах папярэджання з яго боку падрыхтоўкі або ўчынення правапарушэнняў і аказанне на яго прафілактычнага ўздзеяння;
• ахоўнае прадпісанне – устанаўленне агрэсару, які здзейсніў гвалт у сям’і абмежаванняў на здзяйсненне пэўных дзеянняў.

Крымінальная адказнасць:

Пагроза забойствам, прычыненне цяжкіх цялесных пашкоджанняў або знішчэнне маёмасці, катаванне, наўмыснае прычыненне цялесных пашкоджанняў:

• пазбаўленне волі да 15 гадоў;

Наўмыснае супрацьпраўнае пазбаўленне жыцця іншага чалавека:

• пазбаўленне волі да 25 гадоў;
• пажыццёвае зняволенне;
• смяротнае пакаранне.

Ахоўнае прадпісанне выносіцца агрэсару ў пісьмовай форме кіраўніком органа ўнутраных спраў або яго намеснікам на тэрмін ад 3-х сутак да 30-ці сутак. Ахоўным прадпісаннем агрэсару, у дачыненні да якога яно вынесена, забараняецца:

• Прыймаць спробы высвятляць месца знаходжання пацярпелай ад гвалту ў сям’і, калі яна знаходзіцца ў месцы, невядомым для агрэсара;
• Наведваць месцы знаходжання пацярпелай ад гвалту ў сям’і;
• Маць зносіны з пацярпелай ад гвалту ў сям’і, у тым ліку па тэлефоне ці з выкарыстаннем глабальнай сеткі Інтэрнэт.

Ахоўнае прадпісанне з пісьмовай згоды пацярпелай ад гвалту ў сям’і абавязвае агрэсара часова пакінуць агульнае з пацярпелай жылое памяшканне і забараняе распараджацца агульнай уласнасцю.