Служба хуткай медыцынскай дапамогі працуе ў кругласутачным рэжыме і аказвае дапамогу пацыентам пры станах, якія патрабуюць тэрміновага медыцынскага ўмяшання (няшчасны выпадак, траўма, атручэнне, іншыя станы і захворванні), ажыццяўляецца неадкладна дзяржаўнай службай хуткай медыцынскай дапамогі.
За памылковы выклік хуткай медыцынскай дапамогі вінаватыя асобынясуць адказнасць у адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь.
Перавозкі хворых, якім не патрабуецца аказанне медыцынскай дапамогі, ажыццяўляюцца на платнай аснове.
Хуткую медыцынскую дапамогу выклікаюць з любога гарадскога тэлефона, тэлефона аўтамата, мабільнага тэлефона па нумары «103» бясплатна, асабіста пры звароце грамадзян на станцыю ці аддзяленні хуткай медыцынскай дапамогі.
Хуткая медыцынская дапамога выклікаецца даросламу і дзіцячаму насельніцтву пры няшчасных выпадках, пры пагражаючых жыццю станах і раптоўных захворваннях, незалежна ад месца іх узнікнення (дом, вуліца, грамадскія месцы, установы і г.д.). Выезд брыгады хуткай медыцынскай дапамогі ў грамадскае месца ажыццяўляецца найперш.
Да няшчасных выпадкаў адносяцца:
аўтамабільныя і іншыя транспартныя, вулічныя, вытворчыя і бытавыя траўмы (раненні, пераломы, вывіхі, апёкі, адмаражэння, паразы электратокам або маланкай), утапленне, удушэнне, іншародныя целы дыхальных шляхоў, крывацёкі, атрыманыя ў выніку траўмы, суіцыдальныя спробы, вострае атручэнне характару, псіхічныя расстройствы прадстаўляюць небяспеку для хворага і навакольных.
Да пагражаючых жыццю станаў адносяцца:
страта прытомнасці, засмучэнне дыхання, курчы, раптоўныя вострыя болі ў вобласці сэрца, парушэнне сардэчнага рытму, засмучэнне мазгавога кровазвароту.
Да раптоўных захворванняў адносяцца:
востра якія ўзнікаюць болі ў жываце суправаджаюцца ванітамі, прыступ бранхіяльнай астмы, вострыя атручванні (харчовыя). Хуткая медыцынская дапамога вырабляе дастаўку парадзіх, якія маюць патрэбу ў экстранай шпіталізацыі ў радзільныя аддзяленні.
Выклікі хуткай меддапамогі падзяляюцца на экстраныя, тэрміновыя, неадкладныя.
Напрыклад, да экстренным выклікам адносяцца: аварыя, страта пацыентам свядомасці, курчы, сып з высокай тэмпературай у дзяцей, атручэнне пацыента хімічнымі рэчывамі лекавымі сродкамі, утапленне, шырокі апёк, глыбокія і шырокія раны, дарожна-транспартнае здарэнне, падзенне з вышыні, пажар і іншыя няшчасныя выпадкі, г.зн. захворванні, якія прадстаўляюць у момант звароту небяспека для жыцця і здароўя пацыента. Экстранны выклік перадаецца фельчарам па прыёме выклікаў свабоднай брыгадзе ХМД не пазней за 4 хвіліны з моманту яго рэгістрацыі.
Да тэрміновым выклікам адносяцца: парушэнне рытму сэрца (арытмія), сардэчны прыступ, прыступ астмы, траўма, іншароднае цела, крывацёк (страўнікава кішачнае, маткавае, насавое), адмаражэнне, роды, раптоўныя парушэнні рухальнай актыўнасці і іншыя захворванні, якія ў момант звароту не ўяўляюць небяспекі для жыцця і здароўя пацыента, але без аказання медыцынскай дапамогі на працягу гадзіны могуць уяўляць пагрозу для яго жыцця і здароўя. Тэрміновы выклік перадаецца свабоднай брыгадзе ХМД не пазней за 15 хвілін з моманту рэгістрацыі выкліку.
Да неадкладным выклікам адносяцца: значная змена артэрыяльнага ціску, алергія, неадэкватныя паводзіны, нырачная коліка, ваніты, сып, вострая затрымка мачы, высокая тэмпература (калі яна не змяншаецца пасля прыёму лекавых сродкаў) і іншыя захворванні, якія ў момант звароту не ўяўляюць небяспекі для жыцця і здароўя пацыента, але якія могуць прывесці да пагаршэння яго здароўя на працягу сутак. Неадкладны выклік перадаецца брыгадзе ХМД не пазней за 1 гадзіну з моманту рэгістрацыі выкліку. Падчас працы паліклінікі, сельскіх урачэбных амбулаторый, ФАПаў неадкладныя выклікі пераадрасоўваюцца дыспетчарам хуткай медыцынскай дапамогі ва ўстанову аховы здароўя па месцы жыхарства пацыента, таму ў такіх выпадках лепш адразу звярнуцца да ўчастковага ўрача або фельчара ФАПа.
Пасля атрымання выкліку брыгада ХМД павінна на працягу 15 хвілін у гарадскіх населеных пунктах і на працягу 30 хвілін у іншых населеных пунктах прыбыць да пацыента. У выніку час прыбыцця брыгады на экстраны выклік у горадзе павінна быць каля 19 хвілін, а ў сельскіх населеных пунктах – каля 34 хвілін. Адпаведна, час прыбыцця брыгады ХМД павялічваецца пры тэрміновых і неадкладных выкліках.
У практыцы працы хуткай медыцынскай дапамогі маюць месца выпадкі, калі адначасова паступае вялікая колькасць выклікаў і дзяжурныя брыгады фізічна не ў сілах своечасова прыбыць на выклік. Акрамя таго, значная частка выклікаў паступае ад пацыентаў з хранічнымі захворваннямі, якія павінны рэгулярна наведваць участковага лекара і прымаць базіснае лячэнне. У такіх выпадках хуткая дапамога не вырашае праблему пацыента, а толькі адцягваецца ад сапраўды, экстранай і неадкладнай працы.
Выклікаючы хуткую медыцынскую дапамогу па тэлефоне «103», трэба паведаміць:
дакладны адрас (нумары дома і кватэры, пад’езд, паверх), прозвішча, узрост пацярпелага ці хворага, нагода для выкліку, тэлефон і прозвішча выклікалага.
Абцяжарвае працу адсутнасць таблічак з указаннем вуліцы ці нумара дома (асабліва ў сельскіх населеных пунктах), адсутнасць нумарацыі пад’ездаў і пераліку кватэр. Не рэдкасць, калі ўсе новыя дзверы на лесвічнай пляцоўцы не пранумараванымі. Пры цяжкасці ў пошуку дома або кватэры медперсанал брыгады ХМД можа звярнуцца да вас праз дыспетчара за дапамогай, і тады брыгаду лепш сустрэць на вуліцы. Для скарачэння непатрэбных выдаткаў часу да прыезду брыгады неабходна (калі выклік з хаты) прыгатаваць дзве зэдлічка, забяспечыць дастатковае асвятленне і ізаляваць хатніх жывёл. Калі выклік не падлягае абслугоўванню хуткай дапамогай, дыспетчар вам параіць, куды ў такім разе звярнуцца.
Хуткая дапамога не выдае бальнічных лістоў, не праводзіць экспертызу алкагольнага ап’янення, не ажыццяўляе выпіску рэцэптаў і прызначэнне далейшага лячэння пацыентам, не выконвае прызначэння ўрачоў паліклінікі і іншых арганізацый аховы здароўя (акрамя ўвядзення абязбольвальных сродкаў пацыентам з анкалагічнымі захворваннямі), не вырашае пытанні сацыяльнага забеспячэння або догляду. «Хуткая» не працуе як таксі, калі трэба даехаць да лякарні ці са стацыянара дадому, – выключэнне складаюць насілачныя хворыя, якія не могуць самастойна дабрацца ў стацыянар, і дзеці першага года жыцця, па заяўках участковых лекараў.
Чалавек, у першую чаргу, павінен быць сам у адказе за сваё здароўе і не грэбаваць прызначаным лячэннем, выконваць рэкамендацыі ўчастковага лекара, весці здаровы лад жыцця, тады і за хуткай дапамогай, магчыма, не давядзецца звяртацца.
У артыкуле выкарыстаны матэрыялы газеты «Медычны веснік».