Наша грамадства ў цяперашні час перапоўнена асацыяльнымі з’явамі, спароджанымі няшчасным станам інстытута сям’і: сацыяльнае сіроцтва, алкагалізм, падлеткавыя суіцыды, дзіцячая прастытуцыя, наркаманія, злачыннасць – няпоўны пералік таго, што можна ўстараніць, адрадзіўшы паўнавартасную сям’ю.
Грамадства зацікаўлена ў трывалай, духоўна і маральна здаровай сям’і, таму што здароўе падрастаючага пакалення – гэта здароўе нацыі. Менавіта ў сям’і фармуюцца асновы асобы, грамадзяніна, яго маральныя, каштоўнасныя арыентацыі. Усё самае першае і важнае адбываецца з чалавекам у сям’і: нараджэнне, першыя крокі, адчуванне бяспекі, каханне і шчасце. Для кожнага чалавека сям’я – гэта неабходнасць, з дапамогай якой ён рэалізуе не толькі біялагічныя, але і духоўныя, патрэбы ў каханні, клопаце і прызнанні.
Паводле даных перапісу насельніцтва 2019 года, у Беларусі налічвалася 1 млн. 143 тыс. сем’яў з дзецьмі ва ўзросце да 18 гадоў. За міжперапісны перыяд (з 2009 па 2019 год) колькасць сем’яў з двума дзецьмі павялічылася на 12,6%. У цяперашні час кожная трэцяя сям’я ў краіне (33,5%) – двухдзетная. Важна, што пры гэтым рэкордна павялічылася колькасць шматдзетных сем’яў – амаль на 70 працэнтаў. І гэтая тэндэнцыя працягваецца, прычым ва ўсіх рэгіёнах краіны. Колькасць шматдзетных сем’яў на 1 кастрычніка мінулага года склала 120 тыс., з іх 80 працэнтаў – гэта сем’і з трыма дзецьмі.
Гэтыя змены не выпадковыя. Беларусь з часу станаўлення сваёй дзяржавы бесперапынна інвесціравала ў сям’ю, ствараючы маштабныя сацыяльныя праграмы, развіваючы ўмовы для нараджэння і выхавання дзяцей, іх дабрабыту. З кожным годам выдаткі бюджэту на дзяржпадтрымку сем’яў з дзецьмі растуць. Цяпер падтрымка сем’яў з дзецьмі ажыццяўляецца ў Беларусі па многіх напрамках. Дзяржава бярэ на сябе фінансавую нагрузку, выплачваючы дапамогі пры нараджэнні дзіцяці, па доглядзе дасягнення ім трох гадоў.
Таксама ў нашай краіне сфарміравана сучасная сістэма добразычлівай да маці і дзіцяці перынатальнай дапамогі. Шырокі спектр паслуг прадугледжаны па лініі аховы здароўя. Унікальныя магчымасці ўдзелу ў падтрымцы сям’і мае сістэма адукацыі. Ахоп дзяцей ад года да шасці гадоў установамі дашкольнай адукацыі складае 88,5 працэнта, забяспечаны поўны ахоп дзяцей пяцігадовага ўзросту падрыхтоўкай да школы. На асаблівым кантролі пытанне жылля для шматдзетных сем’яў.
З 2015 года ў сістэму падтрымкі сем’яў уведзены прынцыпова новы механізм – сямейны капітал пры нараджэнні (усынаўленні) трэцяга або наступнага дзіцяці.
Таксама Беларусь зрабіла яшчэ адзін важны крок у бок абароны традыцыйнай сям’і – у абноўленай Канстытуцыі замацаваны паняцце шлюбу як саюза жанчыны і мужчыны, абавязак бацькоў рыхтаваць дзяцей да грамадска карыснай працы, прывіваць культуру і павагу да законаў, гістарычных і нацыянальных традыцый сваёй сям’і.
Прыемна, што для большасці беларусаў каштоўнасць сям’і ў прыярытэце. 98% насельніцтва Беларусі лічаць сям’ю найважнейшай часткай свайго жыцця. У сем’ях пражывае каля 80 працэнтаў усяго насельніцтва краіны. Пры гэтым даследванні пацвярджаюць, што сям’ю большасць беларусаў асацыююць менавіта з дзецьмі. Таксама не пакінем без увагі той факт, што ўсё больш беларусаў адказна падыходзяць да стварэння сям’і і планавання цяжарнасці.
Планаванне цяжарнасці – неад’емны этап падрыхтоўкі да цяжарнасці, і яно павінна тычыцца абодвух будучых бацькоў. Пры гэтым падрыхтоўку трэба пачынаць не пасля некалькіх няўдалых спроб зачацця, а значна раней. Такі падыход зберажэ пару ад праблем з зачаццем, якія падрываюць псіхалагічнае здароўе партнёраў, і створыць спрыяльныя ўмовы для нармальнага плыні цяжарнасці і развіцця дзіцяці, а гэтак жа створыць магчымасць ранняга выяўлення праблем з зачаццем – бясплоддзе.
Праблема бясплоддзя актуальная ва ўсім свеце. Частата бясплоднага шлюбу ў папуляцыі складае 13-18%. У Беларусі гэтая лічба дасягае 15-16%. Па дадзеных РНПЦ “Маці і дзіця” жаночае бясплоддзе складае 40%, мужчынскае – 30%, камбінаванае бясплоддзе – каля 40%. На сучасным этапе асабліва актуальная медыка-сацыяльная значнасць бясплоддзя і яго распаўсюджанасць у сувязі са змяненнем рэпрадуктыўных паводзін, нізкім каэфіцыентам нараджальнасці. Групай экспертаў СААЗ у 1993 г. было паказана, што ўзровень бясплодных шлюбаў, роўны 15%, негатыўна ўплывае на дэмаграфічную сітуацыю.
Для павышэння нараджальнасці згодна з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18 мая 2020 года № 171 “Аб сацыяльнай падтрымцы асобных катэгорый грамадзян” прадастаўляецца бясплатна адна спроба экстракарпаральнага апладнення ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя пры наяўнасці медыцынскіх паказанняў і адсутнасці медыцынскіх супраць у якіх абодва жонкі з’яўляюцца грамадзянамі Рэспублікі Беларусь і ўзрост жонкі не перавышае 40 гадоў.
Па ўсіх пытаннях планавання цяжарнасці неабходна звяртацца да ўрача-гінеколага па месцы жыхарства.
