Кіберзлачынствы – злачынствы, звязаныя з выкарыстаннем камп’ютарнай тэхнікі (злачынствы супраць інфармацыйнай бяспекі, крадзяжы шляхам выкарыстання сродкаў камп’ютарнай тэхнікі, шантаж, вымагальніцтва, выраб і распаўсюджванне парнаграфічных матэрыялаў і г.д.)
Асноўныя паняцці, якія адносяцца да тэмы бяспечных паводзін у сетцы інтэрнэт і апісваюць віды кіберзлачынстваў
- Фішынг (англ. phishing ад fishing «рыбная лоўля, вывуджванне») – від махлярства, мэтай якога з’яўляецца атрыманне канфідэнцыйных дадзеных для доступу да розных сэрвісаў (электроннай пошты, старонцы ў сацыяльнай сетцы, інтэрнэт-банкінгу і г.д.).
- Вішынг (англ. vishing – voice + phishing) – гэта вусная разнавіднасць фішынгу, пры якой зламыснікі з дапамогай тэлефоннай сувязі, выкарыстоўваючы прыёмы, метады і тэхналогіі сацыяльнай інжынерыі, пад рознымі падставамі, па-майстэрску выконваючы пэўную ролю (як правіла, супрацоўніка банка, тэхнічнага спецыяліста і г.д.), змушаюць чалавека паведаміць ім свае канфідэнцыйныя банкаўскія або персанальныя дадзеныя альбо стымулююць да здзяйснення пэўных дзеянняў са сваім банкаўскім рахункам ці банкаўскай картай.
- Інфармацыйная бяспека – стан абароненасці збалансаваных інтарэсаў асобы, грамадства і дзяржавы ад знешніх і ўнутраных пагроз у інфармацыйнай сферы.
- Кібератака – мэтанакіраванае ўздзеянне праграмных і (або) праграмна-апаратных сродкаў на аб’екты інфармацыйнай інфраструктуры, сеткі электрасувязі, якія выкарыстоўваюцца для арганізацыі ўзаемадзеяння такіх аб’ектаў, у мэтах парушэння і (або) спынення іх функцыянавання і (або) стварэння пагрозы бяспецы апрацоўваемай такімі аб’ектамі інфармацыі.
- Кібербяспека – стан абароненасці інфармацыйнай інфраструктуры і інфармацыі, якая ў ёй змяшчаецца ад знешніх і ўнутраных пагроз.
- Кіберынцыдэнт – падзея, якая фактычна ці патэнцыйна пагражае канфідэнцыйнасці, цэласнасці, сапраўднасці, даступнасці і захаванасці інфармацыі, а таксама ўяўляе сабой парушэнне (пагрозу парушэння) палітык бяспекі.
- Кібертэрарызм – атакі на інфармацыйныя сістэмы, якія нясуць пагрозу здароўю і жыццю людзей, а таксама здольныя справакаваць сур’ёзныя парушэнні функцыянавання крытычна важных аб’ектаў у мэтах аказання ўздзеяння на прыняцце рашэнняў органамі ўлады, альбо перашкоды палітычнай ці іншай грамадскай дзейнасці, альбо застрашвання насельніцтва, альбо дэстабілізацыі грамадскага парадку.
- Канфідэнцыяльнасць інфармацыі – патрабаванне не дапускаць распаўсюджвання і (або) прадастаўлення інфармацыі без згоды яе ўладальніка ці іншай падставы, прадугледжанай заканадаўчымі актамі Рэспублікі Беларусь.
- Уладальнік інфармацыі – суб’ект інфармацыйных адносін, які атрымаў правы ўладальніка інфармацыі па падставах, устаноўленых актамі заканадаўства Рэспублікі Беларусь, або па дагаворы.
- Персанальныя даныя – асноўныя і дадатковыя персанальныя даныя фізічнай асобы, якія падлягаюць у адпаведнасці з заканадаўчымі актамі Рэспублікі Беларусь унясенню ў рэгістр насельніцтва, а таксама іншыя даныя, якія дазваляюць ідэнтыфікаваць такую асобу.
- Карыстальнік інфармацыі – суб’ект інфармацыйных адносін, які атрымлівае, распаўсюджвае і (або) прадстаўляе інфармацыю, што рэалізуе права на карыстанне ёю.
- Карыстальнік інфармацыйнай сістэмы і (або) інфармацыйнай сеткі – суб’ект інфармацыйных адносін, які атрымаў доступ да інфармацыйнай сістэмы і (або) інфармацыйнай сеткі і карыстаецца імі.
- Прадастаўленне інфармацыі – дзеянні, накіраваныя на азнаямленне з інфармацыяй вызначанага кола асоб.
- Злачынствы ў інфармацыйнай сферы – прадугледжаныя Крымінальным кодэксам Рэспублікі Беларусь злачынствы супраць інфармацыйнай бяспекі (кіберзлачынствы) і іншыя злачынствы, прадметам або сродкам учынення якіх з’яўляюцца інфармацыя, інфармацыйныя сістэмы і сеткі.
- Распаўсюджванне інфармацыі – дзеянні, накіраваныя на азнаямленне з інфармацыяй нявызначанага кола асоб.
- Сватынг – тактыка дамагання, якая рэалізуецца праз накіраванне ілжывага выкліку той ці іншай службе. Напрыклад, людзі паведамляюць аб мініраваннях, пераследуючы мэту выклiкаць блытаніну і паніку ў пэўным месцы.
- Смішынг – від махлярства (англ.: smishing – SMS + phishing), мэтай якога з’яўляецца пераход па спасылцы з SMS і/або загрузкі шкоднага праграмнага забеспячэння. Смішынг-паведамленне звычайна мае падобны знешні выгляд паведамлення ад банка, дзяржаўнай установы, аператара электрасувязі, вядомага магазіна, а таксама аб раптоўным выйгрышы ў латарэю або акцыі і г.д.
- Лічбавая гігіена – гэта збор правілаў, прытрымліваючыся якіх, чалавек забяспечвае сабе інфармацыйную бяспеку (не ананімнасць, а абарону) у сетцы Інтэрнэт. Адносіцца да сферы ведаў аб лічбавай бяспецы.
Рэкамендацыі аб тым, як не стаць ахвярай кібермахляроў і інфармацыя аб крымінальнай адказнасці за кіберзлачынствы
- Барацьба з кіберзлачыннасцю
- Кіберлікбез
